Θεμιστοκλής “Θέμος” Ασδέρης – 1932/33, 1936/37 και 1939/40

Ένας πιονιέρος του ποδοσφαίρου και από τους πρωτομάστορες της ύπαρξης της ποδοσφαιρικής ΑΕΚ είναι ο Θέμος Ασδέρης. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη με την έναρξη του αιώνα, το 1900 και από μικρό παιδί ξεκίνησε να παίζει ποδόσφαιρο στα μοναδικά σωματεία τότε που διέθεταν ποδοσφαιρικό τμήμα: “Πέρα Κλουμπ” και “Ένωσις Ταταύλων”. Ο μάυρος Ιούλιος του ’22 χτυπά τον ελληνισμό και χιλιάδες Ελλήνων καταφθάνουν στην Ελλάδα: άλλοι εγκαθίστανται στη Θεσσαλονίκη, άλλοι βρίσκουν καταφύγιο σε νησιά, άλλοι διασκορπίζονται σε βορρά και νότο. Οι περισσότεροι κατορθώνουν να φτάσουν στην Αθήνα και ένας από αυτούς είναι και ο 22χρονος τότε Θεμιστοκλής Ασδέρης. Χτυπημένοι από τη συμφορά και τη μοίρα και ξεκληρισμένοι οι περισσότεροι, δεν αργούν να αναζητήσουν την καθημερινότητα της Πόλης και δύο χρόνια μετά τον πόλεμο, προσπαθούν να παίξουν ποδόσφαιρο σε μια Ελλάδα φτωχική, πληγωμένη και καχύποπτη απέναντι στους πρόσφυγες.

Κάποιοι άνθρωποι, σε ένα μικρό χώρα στα γραφεία της Χριστιανικής Αδελφότητας Νέων Αθηνών στο κέντρο της Αθήνας (η ΧΑΝΑ τότε στεγάζετο επί της οδού Μητροπόλεως) αποφασίζουν να αναστήσουν τη μεγάλη ιδέα που γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, να βάλουν φωτιά στη φλόγα που σιγοέκαιγε μετά το δράμα του 1922 και κάπως έτσι γεννιέται η Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως. Πριν περάσει ένα δίμηνο η νεοσύστατη Α.Ε.Κ. στελεχώνεται κατά συντριπτική πλειοψηφία από Κωνσταντινουπολίτες ποδοσφαιριστές. Μεταξύ αυτών, ο δεξιός και κεντρικός οπισθοφύλακας (οι ομάδες τότε συνήθως αγωνίζονταν με διάταξη 2-3-5) Θέμος Ασδέρης. Εκείνα τα χρόνια το ποδόσφαιρο ήταν άκρως ερασιτεχνικό, δεν υπήρχε καν Ομοσπονδία (συστάθηκε 2 χρόνια αργότερα, το 1926 όταν πρωτοπαραχωρήθηκε και η έκταση της Νέας Φιλαδέλφειας στην ΑΕΚ ως προπονητήριο) και η ΑΕΚ προπονείτο ακόμη στο ανοιχτό γήπεδο δίπλα στους στύλους του Ολυμπίου Διός. Ο Ασδέρης, ένας ψιλόλιγνος και ταχύς ποδοσφαιριστής έχει φθάσει ήδη τα 28 του χρόνια όταν η ΑΕΚ αποκτά ατύπως την έδρα της (επισήμως η έκταση της Νέας Φιλαδέλφειας πέρασε στην ιδιοκτησία της Ένωσης το 1930) και προλαβαίνει να αγωνιστεί στο χώμα της Φιλαδέλφειας προτού αποσυρθεί από την ενεργό δράση.

Σχεδόν άμεσα ξεκινά καριέρα διαιτητή και καθ’ όλη της διάρκεια της σεζόν 1930/31 διαιτητεύει ποδοσφαιρικούς αγώνες τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη, με πενιχρά ωστόσο αποτελέσματα. Επί της ουσίας από τους ελάχιστους προπολεμικούς διαιτητές στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, είναι μεταξύ άλλων ο Σωτήρης Ασπρογέρακας, ο Θέμος Ασδέρης και ο έτερος πρώην προπονητής της ΑΕΚ, Γιόζεφ Σβεγκ. Είναι από τους ελάχιστους ανθρώπους που έχουν επαφή με το άθλημα και πολύ γρήγορα ξαναγυρίζει στο “σπίτι” του και αναλαμβάνει την τεχνική ηγεσία της ΑΕΚ μετά την αποπομπή του Ρουμάνου Ράουχμαλ. Με την ΑΕΚ κατακτά το πρώτο Κύπελλο στην ιστορία του θεσμού, κερδίζοντας στις 8 Νοεμβρίου του 1931 τον Άρη Θεσσαλονίκης με 5-3 (Μπαλτάς 2, Ηλιάσκος, Νεγρεπόντης και Οικονόμου αυτογκόλ) στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Την ίδια χρονιά, η κραταιά εφημερίδα “Ακρόπολις” διοργανώνει Χριστουγεννιάτικο τουρνουά στην Αθήνα με συμμετέχοντες την τριάδα του ΠΟΚ, τον Απόλλωνα Αθηνών και την αυστριακή Αντμίρα Βάκερ. Η ΑΕΚ κατακτά και το Κύπελλο της “Ακρόπολις” κερδίζοντας προς έκλπηξη άπαντων των φιλάθλων τους Αυστριακούς με 4-3 και γίνεται η πρώτη ομάδα που κατακτά δύο Κύπελλα σε μια σεζόν. Προπονητής της είναι ο Θέμος Ασδέρης.

Παραμένει στον πάγκο της ΑΕΚ μέχρι το 1933 και αργότερα γυμνάζει την ομάδα μαζί με τον Κώστα Νεγρεπόντη σε μια περίοδο κάμψης για την ομάδα. Η ΑΕΚ μετά την ανανέωση και την έλευση των παικτών της ακαδημίας της (η πρώτη ομάδα με ακαδημία στην Ελλάδα) όπως ο Κλεάνθης Μαρόπουλος, ο Τρύφων Τζανετής και ο Μιχάλης Δελαβίνιας, είναι έτοιμη να ξεκινήσει τη δική της αυτοκρατορία. Το 1937 η ΑΕΚ δε συμμετέχει στο Πρωτάθλημα διότι έχει προγραμματίσει να επιστρέψει στις ρίζες της. Ταξιδεύει στην Πόλη μέσα σε έντονη συγκινησιακή φόρτιση και συμμετέχει σε μίνι τουρνουά με την Güneş και τη Fener. Χάνει στο πρώτο παιχνίδι από τους πρωταθλητές Τουρκίας με 2-1, κερδίζει όμως τη Φενέρ με 3-2. Πλέον είναι έτοιμη για μεγάλα πράγματα και το αποδεικνύει με το πρώτο νταμπλ στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου τη σεζόν 1938/39. Την επόμενη σεζόν είναι και η τελευταία παρουσία του Ασδέρη στον πάγκο της ΑΕΚ, πάλι ως ενδιάμεσος κρίκος των θητειών του Κώστα Νεγρεπόντη. Η ομάδα ξανακατακτά το πρωτάθλημα και ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία, αφού η “φουρνιά” της είναι μοναδική και κάνει ότι θέλει τους αντιπάλους της. Δυστυχώς για την ανθρωπότητα όμως, έρχεται και ο β΄Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Μουσολίνι διατάσσει τα στρατεύματά του να επιτεθούν στην Ελλάδα μετά το “όχι” του Μεταξά και το ποδόσφαιρο περνά σε δεύτερη μοίρα.

Ο Ασδέρης ξεκινά μια περιπλάνηση στον Παναθηναϊκό τον οποίο βοηθά να σταθεί μαζί με τον έτερο Κωνσταντινουπολίτη και ιδρυτικό στέλεχος της ΑΕΚ Φωκίωνα Δημητριάδη, στα πολύ δύσκολα κατοχικά χρόνια. Με την απελευθέρωση και την επανέναρξη των εθνικών πρωταθλημάτων, έρχεται η κλήση από τον Ολυμπιακό. Ο Ασδέρης γίνεται ο πρώτος προπονητής στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου που προπονεί και τους τρεις μεγάλους του πρώην “ΠΟΚ” (θα ακολουθήσουν ο Χέλμουτ Σενέκοβιτς και ο Γιάτσεκ Γκμοχ) και στον Ολυμπιακό πιο ώριμος από ποτέ, κατακτά 2 συνεχόμενα πρωταθλήματα τη διετία 1946-48, καθώς και το Κύπελλο του 1947. Aξίζει να σημειωθεί ότι κατά τις τρεις από τις τέσσερις θητείες του Κώστα Νεγρεπόντη στον πάγκο της Εθνικής ομάδας, ο Θέμος Ασδέρης συμμετείχε στο τεχνικό επιτελείο. Μετά το 1950 και σε ηλικία 50 ετών, ο Κωνσταντινουπολίτης Ασδέρης αποσύρεται από την ενεργό δράση, έχοντας κάνει τα πάντα στο ποδόσφαιρο από οποιοδήποτε πόστο: έχει υπάρξει ποδσφαιριστής, έχει στεφθεί πρωταθλητής και ως ποδοσφαιριστής το 1922 με το Πέρα Κλουμπ, όσο και ως προπονητής με την ΑΕΚ και τον Ολυμπιακό, έχει κατσκτήσει το πρώτο Κύπελλο Ελλάδος, έχει υπάρξει διαιτητής, έχει βοηθήσει τον “άσπονδο” φίλο και εχθρό Παναθηναϊκό, όπως ο Απόστολος Νικολαΐδης βοήθησε την ΑΕΚ, έχει γράψει το όνομά του στην ιστορία του Ολυμπιακού με το νταμπλ. Μια ζωή γεμάτη ποδόσφαιρο που ολοκληρώθηκε στις 22 Μαρτίου 1975, όταν ο Θέμος Ασδέρης άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα.